ATOS

Njerëzit i janë ngjitur maleve për motive nga më të ndryshmet: për të çuar bagëtitë për kullotë, për të prerë dru, për të ndjekur një kafshë në gjueti e sipër, për të kaluar qafa e për të komunikuar me të tjerë fise a fshatra. Kështu bëjnë edhe sot. Ata që e kanë jetesën e tyre të lidhur me malin.

Por sot, edhe në vendin tonë, mali nuk ngjitet vetëm nga ata që banojnë atje, por edhe nga shumë njerëz të tjerë që e shohin ngjitjen si një argëtim, si një veprimtari fizike, kënaqësi shpirtërore, etj., në gjirin e natyrës.

Njerëzit janë jo vetëm të njëjtë si qënie por edhe të ndryshëm. Të ndryshëm edhe në mënyrat që i ndjejnë kënaqësitë e ngjitjes së malit.

Ka nga ata që ngjiten që të mbajnë trupin në formë, disa e konsiderojnë trend ashtu sikundër konsiderojnë trend të kenë një celular të prodhimit të fundit, apo një çantë të shtrenjtë por të modës, apo një detyrim social. Ka edhe nga ata që ngjiten sepse duan të sfidojnë veten duke caktuar limite fizike për t’i kapërcyer.

Ka dhe njerëz romantikë, që në lartësitë e maleve gjejnë pamje si dhe ngjyra të mrekullueshme të natyrës, gjejnë frymëmarrjen e pastër. Dhe të gjithë këta, apo edhe të tjerë, duke u ngjitur në male gjejnë kënaqësi të gjithanëshme që nuk i gjejnë në mjediset e jetës së tyre të përditëshme qytetare dhe herët a vonë kuptojnë tërheqjen që u bën mali.

Tek ngjitem në majën e malit ndjej se kam humbur rregullat e njeriut “modern”, ndjej se kthehem në gjirin e nënës Natyrë, aty në kaltërsi ndjej që nuk e kam në shpinë “samarin” që më vë përditë puna e shoqëria qytetare dhe ndjej shplodhje. Me shoqërinë që ngjitem në male kuptoj se harroj jetën aty poshtë; ndjej se kam një shoqëri njerëzore me njerëz të lirë, sepse natyra na thërret të jetojmë me lirinë. Dhe kjo kënaqësi e përsëritur kthehet një ditë në instikt të dëshiruar.

Kur arrijmë në një majë mali dhe thërrasim, “zig-zag, zig – zag, hej – hej- hej alpinista jemi ne” ndjemë një trup të shplodhur dhe të përqafuar nga liria që të fal natyra, në kuptimin më të gjërë të kësaj fjale.

Dhe interesant: të nesërmen ngrihem nga shtrati me dëshirë për të shkuar në punë.

Shkrimi dhe fotot ilustruese (nga ngjitja në malin e Shenjtë ATOS) janë me autor Dhimitër Qiriazi.

GIZ

Në datat 4 dhe 5 korrik organizata Gjermane për bashkëpunim ndërkombëtar, GIZ, organizoi në zonën e Nikaj Mërturit një takim dy ditor për të promovuar zhvillimin e turizmit malor aty.

Në këtë veprimtari u organizua takimi i parë i pjesëmarrësve tek Bujtina Baca Qerim. U mblodhën punonjës të GIZ, përfaqësues të kompanive turistike, banorë të zonës dhe vullnetarë që ndihmuan në përgatitjen e kësaj veprimtarie. Kjo, që të nioheshin me njëri tjetrin si dhe të njiheshin me ushqime tradicionale të Nikaj Mërturit. Njëherësh dhe të mësojnë rreth progranit që do e shoqëronin këto dy ditë.

Më pas, pjesëmarrësit, të ndarë në grupe, ndërmorën itenerarë turistikë në zonë si dhe vizituan Kulla apo Bujtina tipike. Mbasdite të gjithë pjesëmarrësit u takuan tek Bujtina Ugajt. Këtu u ekspozuan dhe u shijuan gatimet tradicionale të zonës. Ishte një “sfilatë” gastronomike, e denjë për mburrje, të zonës.

Të nesërmen, pas një nate në bujtina e stane të zonës, pjesëmarrësit u mblodhën tek Bujtina Gjovalin Lekaj ku u organizua një tavolinë diskutimesh dobiprurëse. Diskutuesit, nga Bashkia e Bajram Currit, nga deputeti i zonës z Eduard Shalsi, banorë të fshatit, operatorë turistikë, GIZ, FAO, PPNEA etj i dhanë këtij takimi ngjyra të forta shprese se së shpejti edhe Nikaj Mërturi, kjo minjerë e pa shfrytëzuar turistike, do të shënohet në hartat e zonave turistike malore më të parapëlqyera të vendit tonë.

 

GRAMOZ

Leonidha Fuqi dhe studentët e tij Ani Mitace, Marin Mitace, Johan Pambuku, Josi Mitace, organizuan një udhëtim një ditor në malin Gramoz. Ngjitja e malit filloi nga teqeja e Krushovës.

Kënaqësia kulmore e udhëtimit ishin soditjet tek liqeni Gaxovës në kreshtë të malit si dhe pamjet nga maja e Pecit.

Zbritja i njohu me barinj që kujdeseshin për tufat e tyre të bagëtive: faqja lindore e malit me barinj të ardhur nga zona e Janinës kurse faqja perëndimore me barinj nga zona e Konispolit.

 

SHULLANI

Në datën 20 korrik u realizua ngjitja në majën e Shullanit (Shullani i Korabit). Morën pjesë në këtë veprimtari Florjan Sini, Detjon Skëndaj, Dionis Bica, Kristi Shuli, Drini Teta, Skerdi Tefa, Skerdis Petrela, Elidjana Shehu, Marinela Laraku, Skerdi Tefa, Bledi Preza, Zini Osmanaj, Geri Maçaj, si dhe Vladimir Cfarku, Erald Bakiu, Engjëll Bakiu, Fation Medja, Bledar Mansaku, Leonidha Fuqi.

E veçanta e kësaj veprimtarie ishte se gjatë ngjitjes, nga lartësitë pranë majës, pjesëmarrësit panë një ari.

Për arësye të vështirësive teknike, për të kapur majën, shtatë nga pjesëmarrësit nuk u ngjitën deri në lartësinë 2.710 metra.

 

MONTE ROSA

Më dt 31 pesë anëtarë të shoqatës arritën të ngjiten në Monte Rosa; maja Dufourspitze (4634 m) me itenerar nga faqja Zviceriane. Ngjitja u realizua duke u nisur nga Monte Rosa Hutte e duke përshkuar 14 km me 1800m disnivel.

Ecja nisi në orën 3 të mëngjesit dhe mbërritja në majë në orën 11. Kohëzgjatja totale e aktivitetit ishte mbi 13 orë, duke përfshirë edhe zbritjen. Një vemendje të veçante patëm gjatë kalimit në kreshtën shkëmbore me gjatësi 2 km dhe me një ekspozim të konsiderueshëm. Gjatë gjithë kohës kemi qenë te lidhur me litar, ndërsa terreni na përballi me borë të ngrirë, akull dhe akullnajë, me temperatura deri në -10°C. U përdorën paisje si kazma, kthetra dhe helmeta ndërsa sigurimi me litar dhe ecja në terren u bë me përgjegjësi dhe bashkëpunim të plotë brenda grupit. Sigurimi nëpër shkëmbij u realizua me dizga, karabina dhe larguesa. Ritmi i ecjes ishte i qëndrueshëm dhe i kontrolluar, pa gabime, pa ndalesa të rrezikëshme apo humbje orientimi. Grupi tregoi se ishte i fortë dhe i bashkuar, ku mbështetja tek njeri-tjetri ishte thelbësore gjatë të gjithë rrugës. Ngjitja në Dufourspitze 4634m rezultoi një përvojë e lodhshme por shumë domethënëse: kërkoi vullnet, disiplinë dhe besim në ekip. Ne i patëm këto! Dhe ja arritëm!

Në majë u ngjitëm: Shpëtim Goga, Dion Bica, Luan Xhoxhaj, Detjon Skëndaj dhe Florjan Sini. Shtojmë se në lartësitë pranë majës na u bashkua një gjerman i vetmuar me emrin Fabian.

Shbat